Bier in alle eeuwigheid 125 jaar brouwgeschiedenis van De Koningshoeven in beeld gebracht

De huidige abt broeder Bernardus zegt in het voorwoord dat hemel en aarde niet zonder elkaar kunnen en dat het adagium ‘ora et labora’ (bid en werk) beide werelden met elkaar verbindt. Deze verbinding wordt vanaf het ontstaan van de kloosterbrouwerij in 1884 tot heden op onderhoudende wijze in beeld gebracht door Paul Spapens. Naast het onderzoek van historische documenten heeft de auteur gesprekken gevoerd met mensen, die een belangrijke rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van Nederlands enige trappistenbrouwerij De Koningshoeven. De geschiedenis loopt via de komst van Franse monniken uit het noorden van Frankrijk, de schaapskooi van de latere koning Willem II,  de brouwerij tussen de twee wereldoorlogen, de overgang van bier van lage gisting naar het brouwen van bovengistende bieren, het verkeerd uitpakken van de overname door Stella Artois in Leuven, de verregaande samenwerking met brouwerij Bavaria en de weg naar de huidige situatie van groei en expansie.

In de loop van de jaren vijftig was de weg naar grootschaligheid de enige om te overleven. De levering van het bier can De Schaapskooi aan de supermarktketen De Spar (Door Eendrachtig Samenwerken Profiteren Allen Regelmatig) voor een sterk verlaagde prijs, smalend ‘kwartjesbier’ door het personeel genoemd, was onontbeerlijk om ht huishouden van de kloostergemeenschao op peil te houden. De Schaapskooi kan worden gezien als een belangrijke voorloper in het brouwen van een zogeheten B-merk.

Beperken we ons tot de afgelopen 30 jaar, dan wordt een duidelijk beeld geschetst van de meer grootschalige productie en de uitdagingen die zich voordoen. In 1988 werd een begin gemaakt met de modernisering van de brouwerij met de nadruk op de merknaam La Trappe en een actief commercieel- en marketingbeleid. In 1990 komt de eerste lekendirecteur Peter Peeters die een belangrijke rol heeft gespeeld in de modernisering en de introductie van La Trappe Quadrupel in 1991 en het daaropvolgende succes in Amerika en andere Europese landen. Om groei en expansie te blijven garanderen is de verregaande samenwerking met brouwerij Bavaria van groot belang. Aanvankelijk leidt dit in de publiciteit tot allerlei twijfels over het authentieke karakter van de trappistenbieren. Het logo ‘Authentic Trappist Product’ wordt weliswaar ingeleverd, maar siert vanaf 2005 weer de bieren uit het gevarieerde La Trappe assortiment, dat wordt uitgebreid met Witte Trappist en Trappist bock. Het terugkrijgen van het zo prestigieuze logo is voor De Koningshoeven het bewijs dat samenwerking tussen een commerciële brouwerij als Bavaria en een trappistenbrouwerij geen afbreuk hoeft te doen aan de authentieke, hoogwaardige brouwsels met respect voor de brouwtraditie van de Trappisten.

Hoe belangrijk marketing, publiciteit en promotie ook zijn, meer aandacht voor de rol van brouwers waaronder Lodewijk Swinkels bij de handhaving en verbetering van de kwaliteit van de bieren was zeker op zijn plaats geweest. Tegenwoordig kan naast het zware La Trappe Quadrupel vooral La Trappe dubbel wedijveren met soortgelijke trappistenbieren uit België.

Dat er zelfs een aanstekelijk loflied is op het trappistenbier (p.179), zal veel liefhebbers als muziek in de oren linken. De historische band met de stad Tilburg en directe omgeving, het verenigingsleven en niet te vergeten Carnaval komen aan de orde. Uitgebreid wordt met een fotoreportage stilgestaan bij de totstandkoming van het moderne proeflokaal, waar de vele bezoekers kunnen genieten van de La Trappe bieren. Naast de actuele foto’s bevat de degelijk uitgevoerde publicatie ook historisch beeldmateriaal, dat voor een groot gedeelte niet eerder is gepubliceerd. ‘Proef de stilte’, is een bekende hedendaagse slogan van De Koningshoeven. Na lezing van ‘Bier in alle eeuwigheid’ realiseert de lezer zich hoe de geschiedenis voor veel turbulentie heeft gezorgd in de ontwikkeling en het voortbestaan van Nederlands enige trappistenbrouwerij.

Paul Spapens: Bier in alle eeuwigheid. 125 jaar Trappistenbrouwerij De Koningshoeven. Uitgeverij Pix4Profs. Tilburg, 2009. 208 pag. ISBN 9 789460 320088 Prijs: 24.95

Han Hidalgo