Belgisch Bier. Getest en Geproefd

‘In ons labo analyseerden we elk van de 250 bieren in dit boek. We maten hun kleur, bitterheid, alcohol-, suiker- en proteïnegehalte en vooral de meer dan 70 verschillende aromacomponenten. Bovendien trainden we een 15-koppig panel om alle bieren blind te proeven en hun kleur en smaak te beschrijven. Op basis van deze unieke dataset stelden we de eerste op wetenschappelijke data gebaseerde atlas van Belgische bieren samen. Het boek dient verschillende doeleinden: voor de leek wil het een inleiding tot de Belgische bieren zijn, voor de geroutineerde liefhebber van Belgische bieren een bron van referenties. En uiteraard wil het elke lezer aansporen om nieuwe bieren uit te proberen, gebaseerd op gelijkenissen met hun favoriete bier’. (p.6).

In het bovenstaande geven we de kern van de onlangs verschenen publicatie ‘Belgisch Bier. Getest en Geproefd’ weer. De samenstellers Kevin Verstrepen en Miguel Roncoroni zijn verbonden aan het Instituut voor Bieronderzoek van de KU Leuven en het VIB Centrum voor Microbiologie. De gebruikte analysemethodes, toegespitst op chromatografie en spectrofotometrie worden beknopt toegelicht (p.27). Er worden in totaal 81 gemeten chemische componenten onderscheiden. Voor elk bier in deze publicatie wordt een selectie van de belangrijkste 20 chemische componenten afgebeeld (p.29).

Bij een publicatie die diepgang en analyse voor ogen heeft, kan het niet anders dat je als lezer eerst de uitgangspunten en keuzen van de auteurs goed moet doornemen. Om de analyse van de auteurs te kunnen begrijpen geven ze bij elk onderzocht bier een overzicht van basiswaarden, plaats op de kaart van Belgische biersoorten, sensorische gegevens en chemische gegevens. De basiswaarden hebben betrekking op ABV (Alcohol by Volume), kleur uitgedrukt in EBC, bitterheid uitgedrukt in IBU en calorieën, namelijk het aantal calorieën in 100 milliliter bier (de som van alcohol, koolhydraten en proteïnen in een bier). Niet duidelijk wordt of de onderzoekers het ABV zelf gemeten hebben of zijn uitgegaan van de vermelding op de fles. De sensorische gegevens samengevat in een smaakprofiel bevatten de proefresultaten, die in het proefpanel op basis van blind proeven zijn verzameld. Denk hierbij aan zoetheid, alcohol, hoppigheid e.a. Bij de chemische gegevens (Chemisch profiel) zijn de relatieve concentraties van 20 belangrijke chemische componenten gerangschikt volgens het brouwingrediënt dat ze voortbrengt. Denk aan: mout, gist, hop, kruiden, wilde flora, die verder worden onderverdeeld. Met deze basis kan het keuren volgens de benaderingswijze van de auteurs beginnen.

Aan het keuren voegen de auteurs een aantal stempels toe, namelijk Authentic Trappist Product (de officiële erkende trappistenbieren), Erkend Belgisch Abdijbier (opgesteld door de Unie van Belgische Brouwers), de Belgian Family Brewers (selectie van familiale Belgische brouwerijen), HORAL (Hoge Raad voor Ambachtelijke Lambiekbieren, organisatie voor de bescherming en het promoten van traditionele brouwmethodes voor lambiekbieren). Andere stempels zijn: de keuze van de auteurs, de selectie van het panel (hun duidelijke voorkeuren op basis van hun proefnotities), Belgische Klassiekers (vooral de reputatie en populariteit in België), stijlambassadeur (bieren die een specifieke bierstijl vertegenwoordigen, zoals Geuze, Saison, Spéciale Belge ), rebelse bieren (bieren die niet gemakkelijke onder de bestaande biersoorten zijn onder te brengen en een toonbeeld vormen van de Belgische innovatieve geest). Bij het stempel selectie van het panel dienen we te vermelden dat het panel heeft bestaan uit 15 leden, namelijk ervaren internationale bierspecialisten, waarvan de namen niet worden genoemd. De onderzochte Belgische biersoorten worden vervolgens vanaf pils tot en met laag- en niet-alcoholisch bier duidelijk uiteengezet (p. 42 – 72). Bij het stempel de keuze van de auteurs lezen we ‘’ Zoals iedereen hebben ook wij onze persoonlijke favorieten. De bieren die dit stempel dragen, zijn bieren die wij zelf op café bestellen, die wij aanbevelen aan bezoekers en die volgens ons absoluut niet te missen zijn’. Kortom een duidelijke explicitering van hun keuze, die we bij de keuring van de bieren zeer regelmatig tegenkomen.

Het keuren start met Bavik Super Pils en de rij van 250 gekeurde bieren wordt afgesloten met Piedboeuf Triple. Dit laatste bier dat zich tripel laat noemen is toch een vreemde eend in de bijt, mede gelet op het vrij lage alcoholpercentage van 3,8. Veel bierkenners weten dat dit een nog steeds veel gedronken ‘tafelbier’ is. Bij het keuren wordt naast een beknopte beschrijving van de smaak van het bier de brouwerij vermeld. Naast deze pagina staan op overzichtelijke wijze afgebeeld: de plaats van het onderzochte bier op de kaart van Belgische biersoorten, de basiswaarden van het bier, de plaats van het bier t.o.v. gelijkaardige bieren, het smaakprofiel en het chemisch profiel. Hieronder geven we als voorbeeld een pagina weer, waarop deze punten overzichtelijk zijn gerangschikt. Voorzover van toepassing wordt bij elk bier één of meerdere stempels, die zijn onderscheiden, weergegeven. Naast de meeste bekende Belgische bieren zijn ook de bieren van de Nederlandse trappistenbrouwerijen De Koningshoeven (La Trappe) en De Kievit ( Zundert), Engelszell (Oostenrijk), Spencer (Verenigde Staten van Amerika), Tre Fontane (Italië) opgenomen. We maken ook kennis met bij het grote publiek minder bekende bieren als Volga International (pils), De Vlier (Saison), Egotripel (blond), Hertenheer (blond), Kortrijk-Dutsel (blond), Anglium Extra Hop (hoppig bier), Delta IPA (hoppig bier), Zwijntje (tripel), Alpaïde (sterke ale), om een paar bieren te noemen. Vanaf p. 484 tot 539 opvallend veel aandacht voor lambiek, geuze en andere bieren met wilde gist.

In deze aanbevolen publicatie vinden de lezers zeer veel informatie, die hen de weg wijst in het zeer gevarieerde Belgische bierlandschap. Velen zullen ongetwijfeld steun vinden in de beknopte beschrijving van de smaak van de onderzochte bieren en al proevend en vergelijkend inspiratie vinden te ontdekken, te beleven en vooral te genieten van de smaakrijkdom van de onderzochte bieren. De aanduiding in de titel ‘De complete gids’ geldt uiteraard voor de bieren die door de onderzoekers en het bierpanel in hun project zijn onderzocht. Voor alle duidelijkheid geven we als overzicht een pagina weer met Jan de Lichte (witbier) als voorbeeld (p. 109).

Miguel Roncoroni & Kevin Verstrepen: Belgisch Bier. Getest en geproefd. De complete gids. Tielt, 2018. Uitgeverij Lannoo. Gebonden editie. 575 pag. ISBN 9 789401 452885 Prijs 25,99

Han Hidalgo